Van 12 t/m 19 november is het de week van de werkstress. In de media wordt er veel aandacht aan dit onderwerp besteed en tientallen bedrijven delen hun aanpak en organiseren speciale activiteiten voor hun medewerkers. Ook is er een groot congres voor belanghebbenden.
Werkstress is beroepsziekte nummer 1 in Nederland. Jaarlijks lopen meer dan een miljoen mensen kans op een burn-out of een andere werkgerelateerde psychische aandoening. Maar wat is stress nu precies?
wat is stress?
Stress brengt het lichaam in een staat van paraatheid. De pols- en hartslag versnellen, de spieren spannen zich en de ademhaling wordt sneller en dieper. Het lichaam maakt de hormonen adrenaline, noradrenaline en cortisol aan. Stress stelt mensen in staat om extra alert te reageren, om geconcentreerd te werken aan een lastige klus of een moeilijk examen. Na afloop van de gebeurtenis vloeit de spanning vanzelf weg. Dit is gezonde stress en is dus nodig om adequaat te reageren. Stress krijgt pas een negatieve lading als de eisen die aan iemand gesteld worden, hoger zijn dan wat de persoon in kwestie aankan. Wanneer de draaglast hoger wordt dan de draagkracht is er sprake van overbelasting en ongezonde stress. Mensen in zo’n situatie putten zichzelf vaak meer uit om aan de gestelde eisen te blijven voldoen.
Werkstress in cijfers
1 op de 8 werknemers heeft last van werkstress, dat is ongeveer 14%.
Vorig jaar waren er meer werknemers met werkstress dan in de jaren ervoor.
Vooral onder werknemers tussen de 25 en 35 jaar is de stress gestegen.
43% van de werknemers heeft behoefte aan maatregelen tegen werkdrukte en stress.
Op de werkvloer begint het al bij het vinden van nieuw personeel. Sla de advertenties er maar op na: nagenoeg overal staat als eis “stressbestendig”. Hierdoor ligt het voor de hand dat een werknemer niet snel op zijn of haar baas afstapt en aangeeft dat hij last van stress heeft. Zeker in de laatste jaren vinden werkgevers dat zij weinig tot geen mogelijkheden hebben om aan dergelijke problemen gehoor te geven. Het werk moet gedaan worden en het liefst in een zo korte mogelijke tijd met een minimum aantal werknemers.
De veroorzakers van (werk)stress
Een groot verbreid misverstand is echter stress koppelen aan de werkdruk. Natuurlijk speelt dit in veel gevallen een rol maar lang niet altijd. Wat zijn dan die stressoren?
- Overbelasting
Werkdruk door minder personeel, weinig rust op de werkplek, weinig rust na werktijd, langere werktijden die als normaal beschouwd worden, meer ingewikkeld werk, niet goed werkend gereedschap, druk van het management. - Gebrek aan zeggenschap
Micromanagement oftewel geen keuzevrijheid voor werknemers en gebrek aan vertrouwen op de deskundigheid van de werknemers. - Onvoldoende beloning
Salaris, onkostenvergoedingen, sociale voorzieningen, verhoging van de vaste lasten, minder doorgroeimogelijkheden, minder vaak vaste aanstelling, geen empathische manager, visie gericht op kwantiteit in plaats van kwaliteit, loze beloftes. - Gebrek aan saamhorigheid
Afname van wederzijds steun en respect, onpersoonlijke contacten, werknemers beoordelen op hun praktische nut, uiteenvallen van een team, kliekvorming op een afdeling. - Onrechtvaardigheid
Gebrek aan vertrouwen, openheid en respect, gebrek aan persoonlijke aandacht, geheimhouding in communicatie. - Tegenstrijdige waarden en normen
Kwaliteit versus automatisering, teruglopende dienstverlening, onoprechtheid in een organisatie waardoor werknemers gedwongen worden zich te verontschuldigen voor een beleid waarmee zij het niet eens zijn, gedemotiveerdheid.
Alle bovengenoemde zaken kosten iemand veel energie en vermindert de betrokkenheid en effectiviteit op het werk. Toch werken mensen vaak nog door en moeten dan steeds meer energie geven om hetzelfde niveau te halen en te behouden. Dit put nog meer uit etc. etc.
Wat kun je doen tegen stress?
De eerste stap naar minder stress is accepteren dat je er last van hebt Dat kan nog knap lastig zijn, maar het zorgt voor een ommekeer, want doorgaan zorgt alleen maar voor nog meer problemen. 
Het is zaak om de stress waar mogelijk te doseren en herstelmomenten in te bouwen. Hoe vaak zijn we niet gewend om thuis op de bank neer te ploffen na een lange dag hard werken om vervolgens niets meer te doen? Heerlijk natuurlijk, maar je krijgt er weinig tot geen nieuwe energie van. Wat wel energie geeft, is met aandacht iets doen dus niet tijdens de lunchpauze je brood achter je bureau opeten maar daar bewust de tijd voor nemen en mogelijk nog even een ommetje maken zodat je weer fris aan de middag kunt beginnen. Plan ook met enige regelmaat iets leuks: een afspraak met vrienden, een avondje series kijken, sporten. Er zijn voldoende hulpmiddelen die je alert maken op het feit dat je alweer een paar uur onafgebroken aan het werk bent. Neem een kookwekker mee naar je werk en neem een paar minuten pauze als deze afgaat. In het begin zal dit erg wennen zijn, maar na verloop van tijd zal de weerstand minder worden en voelt het zelfs fijn.
Ook mediteren en/of mindfulness wordt genoemd als remedie tegen stress en gelukkig zijn er steeds meer huisartsen en psychologen die het adviseren. Ook hier zal er sprake zijn van een gewenningsperiode. Wilskracht en doorzettingsvermogen worden op de proef gesteld en met succes want na 5 dagen merk je al verschil.
Erover praten is ook heel belangrijk, maar lang niet altijd makkelijk. Mensen hebben vaak moeite om toe te geven dat ze er last van hebben omdat het als een zwakheid gezien wordt. Niets is minder waar. Voor jezelf opkomen en het beste met jezelf voorhebben zijn geen uitingen van zwakheid maar juist van moed en kracht. Het is ook beslist niet egoïstisch. Immers, als je goed in je vel zit, kun je anderen veel beter van dienst zijn.
Werk aan de winkel
In de praktijk blijkt het reduceren van stress toch lastiger dan iedereen kan beschrijven. Dat blijkt wel uit het aantal aanmeldingen in mijn praktijk van mensen die met dit probleem kampen. Vaak weten mensen best wel wat ze er aan kunnen doen, maar ontbreekt het aan een stukje wilskracht om door te zetten op de nieuw ingeslagen weg of ondervinden zij weerstand vanuit de werkgever of omgeving. Het luisterend oor, de adviezen en steun van een stresscounselor zijn dan zeer welkom. Met een dergelijke begeleiding bereiken mensen vaak sneller resultaat. Belangrijk daarbij is dat je begeleid wordt door iemand die hier gespecialiseerd in is. Maar al te vaak hoor ik van mensen dat zij weggestuurd worden met de mededeling “Joh je moet gewoon even lekker op vakantie en daarna kun je er weer helemaal tegenaan”.
Tja als het zo gemakkelijk was zou er niet zoveel aandacht en tijd besteed worden aan dit thema…
Als counselor begin ik altijd met een stukje inzicht over hoe mensen in deze situatie verzeild zijn geraakt en stressreductie middels enkele oefeningen. Daarna komt de belangrijke stap van het accepteren. Als die stap eenmaal genomen is, kan er gewerkt worden aan het herstel en last but not least aan het (h)erkennen van de stressoren waardoor mensen op tijd kunnen ingrijpen in bepaalde situaties om herhaling te voorkomen.
Het resultaat is:
– minder stress
– meer plezier
– meer in balans
– meer in je kracht staan
Vragen?
Mochten er naar aanleiding van deze blog vragen zijn, neem dan gerust contact met mij op. Je kunt vrijblijvend kennismaken om te kijken of wij iets voor elkaar kunnen betekenen. Meer informatie vind je op de website onder het kopje stress.